Preventie: hoe beschermen tegen infecties in de zorg?

Een pandemie dient zich niet aan van de ene dag op de andere. Het duurt even eer de wetenschappers, de media en de algemene opinie door hebben dat er een pandemie van kracht is. Het komt er dus op aan om tijdig de infectie en de overdracht ervan met de nodige maatregelen in te dijken. Hoe dan?

Algemene voorzorgsmaatregelen voor bewoners en ‘bezoekers’

Algemene voorzorgsmaatregelen moeten de overdracht en de verspreiding van micro-organismen voorkomen en gelden voor iedereen die inwoont of in- en uitgaat als bezoeker in je woonhuis: elk personeelslid, iedere bezoekende naaste of (para)medicus en vrijwilliger die in contact komt met de bewoners. Steeds en onvoorwaardelijk toepassen van een combinatie van handhygiëne, persoonlijke hygiëne, hoest- en nieshygiëne bij je bewoners is de regel. Zo verminder je immers niet alleen het risico op overdracht van ziektekiemen tussen de bewoners maar ook tussen je bewoners en medewerkers.

Bescherm niet alleen jezelf maar ook de anderen

Niet noodzakelijk iedereen die geïnfecteerd is, heeft ook symptomen van de ziekte. Daar schuilt ook dikwijls het gevaar voor de verspreiding: het is niet omdat je zelf geen symptomen hebt of je niet ziek voelt, dat je geen drager bent of geen verspreider kan zijn. In alle gevallen is dus voorzichtigheid voor verdere verspreiding geboden. Bescherm dus niet alleen jezelf maar ook de andere(n)!

Bijkomende voorzorgsmaatregelen voor elke infectie verschillend

Soms volstaan algemene voorzorgsmaatregelen niet en zijn er bijkomende maatregelen nodig. Wanneer een bewoner drager is van een ziekteverwekkend micro-organisme of ziek is door een infectie, moet zeker overdracht van micro-organismen naar andere bewoners, medewerkers, vrijwilligers en de bezoekers voorkomen worden.
De bijkomende maatregelen kunnen voor elke infectie verschillen. Het draaiboek infectiepreventiebeleid in Vlaamse WZC is in deze een goede leidraad die je steeds in overleg met de huisarts kan toepassen. Betrek zo mogelijk ook medewerkers, familie en andere bezoekers in het vastleggen van maatregelen voor je bewoners en hou steeds rekening met volgende vragen:

Is de bewonersgroep een hoog- of laagrisicogroep?
Op welke manier kan de besmetting het woonhuis binnenkomen? Breng de externe invloeden in kaart.
Welke zijn de richtlijnen van de overheid?
In welke mate kunnen de bewoners de richtlijnen volgen?
Wat is het effect van de maatregelen op het mentaal welzijn? Is dit draaglijk?
Hoe garanderen we voldoende sociale contacten intern en met het netwerk?
Voor welke tijdsduur is de maatregel draaglijk?

Beschermen in fases

De pandemie zelf zal zich altijd in fases/golven aandienen waarbij de algemene besmettingsgraad binnen de bevolking varieert van laag naar hoog en terug. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO hanteert zes ‘pandemische fases’ om de verspreiding van ziektes (als de Mexicaanse griep) te classificeren. Soms is het echter zeer moeilijk in te schatten in welke fase de pandemie zit. Achteraf heb je soms een heel andere kijk op een bepaalde fase en zou je misschien met terugwerkende kracht eerder andere maatregelen ingevoerd hebben. Ook een pandemie maakt steeds een evolutie door. Af en toe stilstaan, rustpauze inlassen, evalueren, en bijsturen is wenselijk. Een vergeet ook niet: uiteindelijk komt er (normaal gezien) na de fase van ingaan in de pandemie ook altijd de langverwachte exit uit de pandemie. Het is belangrijk om iedereen dit perspectief van afbouwen en uiteindelijk wegvallen van maatregelen voor te houden.